محاسبات ابر رشد می‌کند و سیستم‌های پرداخت پویاتر می‌شوند، کسب‌وکارها در هر اندازه‌ای می‌توانند از خدمات پرداخت‌ها بهره ببرند و روابط خود با مشتری و موجودی خود را به‌راحتی مدیریت کنند. از نظر تاریخی این فرایندها بیشتر در اختیار کسب‌وکارهای بزرگ بوده است که از زیرساخت فناوری اطلاعات استفاده می‌کردند و همین امر این فرایندها را گران می‌کرد.

mPOs از آغاز دهه فعلی نقطه تمرکز متخصصان صنعت پرداخت بوده است. فناوری mPOs این پتانسیل این را دارد که از جانب خرده‌فروشان پذیرفته شود. شش سال بعد از اینکه Square اولین کارتخوان خود را راه‌اندازی کرد، mPOsها برای در هم شکستن همه قواعد وارد بازار شدند. مهم‌ترین مزیت mPOs استفاده در سطح‌ معمولی است که باعث می‌شود صرفاً محدود به کسب‌وکارهای بزرگ نباشد. راه‌حل‌های mPOs برخلاف کیف پول همراه و پول همراه، کاربرد دستگاه‌های تلفن همراه را توسعه می‌بخشند و این امکان را فراهم می‌آورند که تلفن‌های همراه به عنوان دستگاه کارتخوان و به جای پوز‌های قدیمی استفاده شوند.

*رشد انقلابی MPOs

کارتخوان‌ها و PDAها در اواخر دهه ۱۹۹۰ ایجاد شدند و کم‌کم توسعه یافتند. اما ظهور گوشی‌های هوشمند به معنای ارائه راه‌حل‌های همراهی بود که به شبکه‌های تلفن همراه تکیه می‌کنند. راه‌حل‌های mPOs که در سال ۲۰۱۳ به عنوان نوع متمایزی از پرداخت‌های همراه ظاهر شدند، نقشی مهم در دنیای کسب و کار امروز دارند و امروز شاهد رشد باورنکردنی این نوع پرداخت هستیم.

MPOs فناوری face-to-face کارت‌های پرداخت از طریق تلفن‌های هوشمند یا تبلت‌ها را در بر می‌گیرد. این فناوری شامل کارتخوان، نرم‌افزار پشتیبانی است که دستگاه همراه را از طریق سوکت یا بلوتوث وصل می‌کند. اکثر دستگاه‌ها PIN دارند. روش استفاده MPOs خیلی ساده است: اپلیکیشن و پلتفرم کم‌هزینه‌ای برای پذیرفتن پرداخت‌ها که حتی در مناطق دورافتاده نیز امکان دسترسی به نرم‌افزار این پرداخت‌ها وجود دارد.

ترمینال‌های mPOs در سطح جهانی از 5/4 میلیون در سال ۲۰۱۱ به 5/9 در سال ۲۰۱۲ رشد کرد، یعنی رشد ۱۱۱ درصدی. این میزان رشد در سراسر جهان قابل توجه است. بر اساس تحقیق موسسه ژونیپر تا سال ۲۰۲۱ حدود ۲۰ درصد از تراکنش‌های سراسر جهان با تبلت‌ها و تلفن‌های همراه هوشمند صورت خواهد گرفت. همچنین بر اساس این تحقیق، یک‌سوم تراکنش‌ها طی سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۱ با تبلت و تلفن هوشمند صورت می‌گیرد که به معنای 3/2 هزار میلیارد درآمد از طریق mPOs است.

* سه الگوی MPOs در صنعت جهانی

مدل‌های عملیاتی مختلفی در صنعت MPOs موجود است و گاه برخی از این مدل‌ها با یکدیگر همپوشانی دارند. تیمتریک (Timetric) - موسسه پژوهشی حوزه تجارت – این مدل‌ها را به سه دسته عمده تقسیم کرده است:

PSPها (ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت)، تجمیع‌کننده‌ها (integrator) و توسعه‌دهنده‌ها. PSPها از تسهیل‌‌گران پرداخت هستند و مجوز ارائه می‌دهند. تجمیع‌کننده‌ها فرایندهای پرداخت و مدیریت روابط تجاری را بر عهده دارند. این سازمان‌ها بخشی از مسئولیت یا کل آن را در زمینه فعالیت و اجرا انجام می‌دهند. PSPهای MPOsهای بزرگ عموماً تراکنش‌ها را در کشورهای مختلف و با همکاری کارفرمایان محلی انجام می‌دهند، اما در برخی کشورها بازار تحت تسلط PSPها قرار دارد که شامل بانک‌های اصلی و شرکت‌های تجارت الکترونیکی بزرگ می‌شود، مثل راکوتن (Rakuten) در ژاپن.

تجمیع‌کننده‌ها فناوری را از منابع مختلف می‌گیرند و با ترکیب آنها محصولی واحد ارائه می‌دهند که می‌تواند راه‌حلی برای PSPها باشد. در هر حال برخی از تجمیع‌کننده‌ها نیز به‌ عنوان PSPها عمل می‌کنند و مستقیماً محصول را به کسب‌وکارها می‌فروشند. توسعه‌دهنده‌ها نیز، که شامل شرکت‌های تحقیق و توسعه (R&D) هستند، تولید نرم‌افزار و سخت‌افزار MPOs را بر عهده دارند و در برخی موارد مستقیم وارد ساخت سخت‌افزار می‌شوند.

*سریع، آسان و ارزان

ما در میانه انقلاب روش‌های پرداخت ایستاده‌ایم. سیستم‌های جدید پرداخت مزایای بسیاری برای خریداران و فروشندگان دارند: این پرداخت‌ها با ساده‌سازی روش پرداخت امکان تراکنش‌های امن را بدون پول فیزیکی فراهم می‌آورند.

mPOs از نظر مالی و فنی بسیار بهتر از دیگر اشکال پرداخت‌هاست. همین مزایای اقتصادی و جنبه‌های فناوری این فناوری، باعث شده یکی از بهترین راه‌حل‌ها برای خرده‌فروشان باشد. نکته مهم ماهیت مقرون به صرفه mPOs است. MPOsها به دلیل کم‌هزینه بودن، مورد توجه کسب‌وکارهای کوچک از جمله فروشنده‌ها، کامیون‌ها، رسانه‌های کوچک مستقل و غیره قرار گرفته‌اند. علاوه بر این، با تغییرات هر روزه در فناوری، در صورت ایجاد فناوری‌های جدیدتر و کارآمدتر، افراد فروشنده یا تاجران می‌توانند به سراغ ابزار جدید بروند، زیرا سرمایه‌گذاری خاصی نکرده‌اند. در مجموع mPOs این امکان را برای فروشنده‌ها فراهم می‌آورد که در روندهای صنعت پرداخت احساس آرامش بیشتری کنند. خرده‌فروشان قبل از به وجود آمدن mPOs مجبور بودند با سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای پرداخت‌های گوناگون کار کنند. این مساله علاوه بر نیاز به سرمایه‌گذاری، رضایت چندانی برای مشتری رقم نمی‌زد.

هنگامی که خریداران می‌توانند در لحظه و به‌راحتی پرداخت کنند، کسب‌وکارها سریع‌تر رشد می‌کنند. بر اساس گزارش وریفون (Verifone) ۵۷ درصد از رضایت‌ هنگام خرید بر اساس تجربه تراکنش‌هاست و هنگامی که فروشنده‌ها با پوزهای قدیمی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، درصد ناراضی بودن مشتری بالا می‌رود. هیچ‌ کس نمی‌خواهد در صف بایستد. بر اساس گزارش وریفون، عموم مردم نمی‌توانند صف‌ها را بیشتر از پنج دقیقه تاب بیاورند. mPOs نقشی کلیدی برای خرده‌فروشان و خریداران بازارهایی مثل هند، آسیای جنوبی و آمریکای لاتین دارد، پرداخت‌ها به‌راحتی انجام می‌شوند و خرده‌فروشان خریداران را در صف‌های طولانی نگه نمی‌دارند. mPOs در رستوران‌ها، هتل‌ها، خرده‌فروشان، شرکت‌ها و... به کار گرفته می‌شوند. مشتریان منو را روی تلفن‌ همراه می‌بینند و همان‌جا سفارش می‌دهند و پرداخت هم می‌کنند، بدون آنکه منتظر بمانند.

*بازار جهانی

نقاط مبهم و پیچیدگی‌هایی در مورد اطلاعات بازار جهانی mPOs وجود دارد. در واقع اطلاعات کشورهای کلیدی محدود به اندازه و بلوغ بازار است، به ‌ویژه در مورد چین که تولیدکننده دستگاه mPOs است. اما در مجموع، در حال حاضر هم کسب‌وکارهای کوچک و هم کسب‌وکارهای بزرگ از mPOs استفاده می‌کنند. می‌توان mPOs را به دو محصول هم‌خانواده مرتبط دانست: mPOs تلفن‌های هوشمند و mPOs تبلت‌ها. MPOs تلفن‌های هوشمند با تلفن همراه کار می‌کند.

بر اساس تحقیق تیمتریک، تراکنش‌های ۴۶ کشور در سراسر جهان از طریق mPOs صورت می‌گیرد. در سال ۲۰۱۵ حدود 7/95 میلیارد دلار امریکا در این تراکنش‌ها تبادل شده است. بازار ایالات متحده امریکا از بقیه جهان بزرگ‌تر است، هم دستگاه‌های فعال بیشتری دارد و هم ارزش تراکنش‌های آن بیشتر است.

*امریکا و کانادا

بزرگ‌ترین بازار mPOs در امریکا قرار دارد و بیشتر خدمات آن بر خرده‌فروشان متمرکز است. تغییرات ایجادشده در پرداخت‌ها، PSPها را تحت ‌تاثیر قرار داده‌اند. یکی از عوامل متمایزکننده صنعت mPOs ایالات متحده توسعه راه‌حل‌های مناسب برای ساختارهای خاص است. اکثر تراکنش حساب‌های این کشور با mPOs انجام می‌شود. رگولاسیون نیز در این امر موثر بوده است.

بر اساس گزارش eMarketer تراکنش mPOs در سال ۲۰۱۶ در ایالات متحده امریکا به ۲۷ میلیارد دلار رسید و نسبت به سال ۲۰۱۵ رشد ۲۰۰ درصدی داشت. همچنین باید اشاره کرد که از mPOs تبلت‌ها در ایالات متحده بیشتر از هر جایی استفاده می‌شود.

*امریکای لاتین

برزیل بعد از ایالات متحده بزرگ‌ترین بازار mPOs را دارد. این فناوری در کشورهای دیگر از جمله مکزیک نیز به کار می‌رود. همچنین تحقیق تیمتریک به استقرار محدود mPOs در شیلی، گواتمالا، نیکاراگوئه، پاناما و اروگوئه اشاره دارد. بیشترین استفاده از mPOs در این کشورها برای خرده‌فروشی، خدمات حمل‌ونقل از جمله تاکسی و فروش مستقیم است.

*آسیا- اقیانوسیه

ژاپن بزرگ‌ترین بازار mPOs در آسیا را دارد و هند، تایلند، استرالیا، مالزی و اندونزی به ‌ترتیب بعد از ژاپن قرار دارند (Square در ژاپن و استرالیا، راکوتن در ژاپن، Ezetap و Mswipe در هند، PayMate و Mint در استرالیا و Kasikornbank و Ayudhya در تایلند). بیشتر فعالیت mPOs در این مناطق شامل خرده‌فروشی و بیمه می‌شود. صنعت پرداخت در این کشورها بیشتر از جانب کسب‌وکارهای بزرگ و متوسط به جلو رانده می‌شود. تیمتریک همچنین شواهدی از راه‌اندازی mPOs در بنگلادش، زلاندنو، کره جنوبی، هنگ‌کنگ، چین، پاکستان و سریلانکا یافته است.

بیشترین رشد MPOs در بازارهای در حال ظهور را در جنوب شرقی آسیا شاهدیم و این رشد مدیون صنعت بیمه است. راه‌اندازی MPOs در آسیا- اقیانوسیه به دلیل میزان بالای کلاهبرداری، نفوذ پایین بانک‌ها و فقدان آموزش در این حوزه بسیار آهسته بوده است. البته استثناهایی نیز وجود دارد؛ مثلاً در آسیای جنوبی تمرکز بر کسب‌وکارهای بزرگ و شرکت‌های بیمه است. MPOs در بازارهای در حال توسعه در بخش‌هایی بیشتر به کار گرفته شده که کارت‌ها پذیرفته نمی‌شوند. از سویی دیگر استفاده از MPOs در این بازارها به دلیل کاهش امکان سرقت پول نقد با استقبال مواجه بوده است.

*اروپا

mPOs در منطقه SEPA اروپا با پوز EMV در حال رقابت است. برخلاف امریکا هنوز هم سیستم‌های سنتی‌تر پرداخت در اروپا مورد قبول هستند. بر اساس گزارش تیمتریک حدود 10 هزار پی‌اس‌پی mPOs در این مناطق راه‌اندازی شده است.

Izettle حدود ۶۰ درصد از تراکنش‌های mPOs اروپا را بر عهده دارد. پی‌اس‌پی‌های دیگر از جمله payleven و SumUp دو شرکتی هستند که کم‌کم ظهور یافته‌اند. بازار mPOs در اروپا بیشتر با تراکنش‌های B2B و خرده‌فروشی مواد غذایی فعال است. راه‌اندازی mPOs در اروپا به‌ کندی اتفاق افتاده، دلیل این امر زیرساخت‌ است. تقاضا در اروپا برخلاف امریکا تقریباً ثابت است و فرصت‌هایی محدود برای نفوذ دستگاه‌های mPOs به بازار فراهم می‌آورد. در نتیجه صنعت mPOs اروپا بیشتر از جانب خرده‌فروشان پذیرفته شده و جای خاصی را اشغال نکرده است.

*دیگر مناطق

آفریقای جنوبی و روسیه از کشورهای مهمی هستند که mPOs در آنها فعال است. البته MPOs در روسیه نفوذ پایینی در شهرهای کوچک و مناطق روستایی دارد. از سویی دیگر روسیه تلاش دارد این فناوری را در کشورهای اتحاد شوروی سابق گسترش دهد.

فعال‌ترین دستگاه‌های آفریقا را Absa Bank و Nedbank راه‌اندازی کرده‌اند. نرخ بالای سرقت پول نقد باعث شده mPOs در میان شبکه‌های توزیع و کسب‌وکارهای کوچک از محبوبیت بسیاری برخوردار شود.

کشورهای آذربایجان، غنا، قزاقستان، کویت، نیجریه، نامیبیا، امارات متحده عربی و اوکراین از دیگر کشورهایی هستند که فعالیت mPOs قابل توجهی دارند.